Op het gebied van wet- en regelgeving zijn de laatste tijd een aantal wijzigingen geweest. Er zijn wettelijke grenswaarden vastgesteld voor acrylamide in sterk verhitte producten (o.a. koffie, aardappelproducten, bakkerijproducten), het NVWA heeft een update uitgebracht van infoblad 85, waarin de beheersing van Listeria uitvoerig is beschreven, en in aanvulling op de etiketteerwetgeving zal het vanaf 2020 verplicht zijn om de herkomst van primaire ingrediënten aan te duiden wanneer deze afwijkt van het land van herkomst van het levensmiddel.

Acrylamide

Sinds november 2017 is een nieuwe wet met betrekking tot acrylamide van kracht. Acrylamide is een stof die kan ontstaan als zetmeelrijke producten worden verhit boven 120°C. Hoe bruiner het product gebakken is, hoe meer acrylamide doorgaans aanwezig is. Producten waarin acrylamide voorkomt zijn bijvoorbeeld gefrituurde aardappelproducten zoals friet en chips, koffie, ontbijtkoek, ontbijtgranen, brood, biscuits en crackers.

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft uitvoerig gekeken naar risico’s van acrylamide. Uit onderzoek bij muizen is gebleken dat de stof kankerverwekkend is, onderzoeken bij mensen zijn beperkt en niet helemaal sluitend. Uit voorzorg zijn normen vastgesteld om de inname van acrylamide via voeding zo veel mogelijk te beperken.

In verordening 2017/2158 zijn maximum gehaltes acrylamide beschreven die aanwezig mogen zijn in verschillende typen producten. Voor de productgroepen die in deze lijst omschreven zijn is het verplicht om doormiddel van lab analyses aan te tonen dat de norm niet overschreden wordt. Naleving van deze wet wordt inmiddels in audits meegenomen. DPM heeft afspraken gemaakt met een laboratorium om analyses te doen tegen een gereduceerd tarief. Neem contact met ons op voor meer informatie.

Listeria en infoblad 85

Het NVWA heeft eind 2017 infoblad 85 (richtlijnen voor het beheersen van de groei van schadelijke micro-organismen) herzien. Het infoblad gaat vooral dieper in op de beheersing van Listeria. De laatste tijd worden door NVWA extra controles uitgevoerd op de naleving hiervan.

Volgens RIVM zijn norovirus, Salmonella en Campylobacter de grootste veroorzakers van voedselvergiftiging, maar de gevolgen van Listeria zijn vaak ernstiger. Tijdens de laatste grote Listeria-uitbraak in Zuid-Afrika zijn 948 mensen vergiftigd, waarvan 180 mensen het niet overleefden (WHO). In informatieblad 85 is nu opgenomen dat producenten van levensmiddelen de microbiologische houdbaarheid van hun producten beter moeten onderbouwen (voor meer informatie zie beslisboom op pagina 20 van het informatieblad). 

Belangrijk is dat ook wanneer een kant-en-klaar product géén voedingsbodem voor listeria is  omgevingsmonsters genomen moeten worden om aan te tonen dat Listeria niet in de productie omgeving aanwezig is. Volgens het infoblad wordt de frequentie van het omgevingsonderzoek bepaald door risico analyse. Volgens de Hygiënecode moet minimaal 4 maal per jaar bemonsterd worden, waarbij voor kleine bedrijven geldt 2 monsters per keer, middelgroot 4 monsters en groot 8 monsters. De monsters kunnen het beste genomen worden op een plek waar de kans van aantreffen het grootst is: koelingen, lopende band, spoelplaatsen, schrobputjes, afvalbakken (onderkant deksel), vloeren, holle ruimten.

Vermelding van de oorsprong van primaire ingrediënten

Eind mei is een aanvulling op verordening 1169/2011 (etiketteerwetgeving) gepubliceerd die vanaf april 2020 van kracht is. De uitbreiding heeft betrekking op het vermelden van de oorsprong van ingrediënten: Het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het primaire ingrediënt moet worden vermeld wanneer deze niet hetzelfde is als het vermelde land van oorsprong of de vermelde plaats van herkomst van het levensmiddel.

De wettelijke definitie van een primair ingrediënt is: “Het ingrediënt van een levensmiddel dat meer dan 50 % van dit levensmiddel uitmaakt of dat gewoonlijk door de consument met de benaming van het levensmiddel wordt geassocieerd en waarvoor in de meeste gevallen een kwantitatieve aanduiding vereist is”. Voorbeeld: in een slagroomsoes zou het land van herkomst van de slagroom vermeld moeten worden.

Het exacte land van oorsprong hoeft niet bekend te zijn, er mag ook worden aangegeven of het ingrediënt uit de ‘EU’ of ‘Niet-EU’ afkomstig is, of als onderzin worden toegevoegd “[primair ingrediënt] is niet afkomstig uit [land van herkomst van het levensmiddel].”, of een andere formulering die voor de consument dezelfde betekenis heeft.

Voorlopig is dit nog niet verplicht, maar je kunt hier rekening mee houden bij het opvragen van nieuwe grondstof specificaties.

De afgelopen 10 jaar is het aantal recalls in Nederland verviervoudigd. Niet alleen zijn er meer recalls, maar er is ook een groeiende categorie: Recalls vanwege de aanwezigheid van allergenen die niet op het etiket vermeld staan.

Recalls gepubliceerd door NVWA in eerst helft 2018, waarvan 33% met betrekking tot allergenen.

In de eerste helft van 2018 zijn op de NVWA site 46 recalls gemeld, waarvan 15 met betrekking tot allergenen. In 8 gevallen is het verkeerde etiket of de verkeerde verpakking gebruikt, in de overige gevallen waren de allergenen aanwezig door kruisbesmetting of stond de verkeerde informatie op het etiket vermeld. De aanwezigheid van een niet vermeld allergeen verplicht de producent tot een recall.

In een recent onderzoek door TNO werden 157 Nederlanders met een allergie een jaar lang gevolgd. De helft van hen kreeg een allergische reactie, ondanks het nauwkeurig bestuderen van voedseletiketten. Zes van hen moesten naar de spoedeisende hulp. Nederland telt een half miljoen mensen met een voedselallergie. De aanwezigheid van allergenen kan voor deze groep consumenten net zo gevaarlijk zijn als besmetting van producten met pathogenen zoals bijvoorbeeld Salmonella. In dit onderzoek vonden de meeste allergische reacties plaats als gevolg van het eten van brood, koekjes en chocolade. 

Ook de normen, auditoren en afnemers worden steeds strenger op allergenen. Het is dus zaak om het allergenen beleid goed op orde te hebben. Aandachtspunten zijn het wijzigen van etiketten wanneer recepturen worden aangepast, vrijgeven van de lijn na producties met allergenen en controleren of het juiste etiket/verpakkingsmateriaal gebruikt wordt.

De zomer kan een hectische tijd zijn, zeker op een QA afdeling waar in de zomer ook alles doorgaat. Tijdelijke vervanging nodig voor een collega die op vakantie gaat, of in deze relatief rustige periode juist even doorpakken met projecten die blijven liggen? Wij staan voor u klaar.

Voorbeelden van klussen die wij voor u op kunnen pakken zijn:

• Het updaten van specificaties
• Het opzetten van een risico gebaseerde gevarenanalyse voor Food Fraud / Authenticity
• Hulp bij het voldoen aan de nieuwe Acrylamide wetgeving
• Valideren/aanpassen van het microanalyse plan

Welk project je ook hebt liggen, wij bieden hulp op maat. Voor meer informatie kunt u altijd bellen.